MELANOM
Benler (Nevus) Üzerinden Gelişen Kanserler: Melanosit adı verilen hücrelerden kaynaklanan ve metastaz eğilimi olan bir deri kanseri türüdür. Son 30 yıldır görülme sıklığı giderek artmaktadır bu nedenle ‘melanom salgını’ terimi gündeme gelmiştir. Kansere bağlı ölümlerin %2 sini oluşturur. Erkekelerdeki kanserler arasında 5. sırada, kadınlardaki kanserler arasında 7. sıradadır.
Güneş: Tekrarlayan kısa sureli ancak yoğun maruziyet en büyük risk faktörüdür.
Aile öyküsü: Ailesinde melanom olanlarda yatkınlık vardır.
Açık deri renkli, kızıl ya da sarı saçlılarda, mavi ya da yeşil renkli gözlü kişilerde daha sıktır.
Displastik Benler; asimetrik özellikli, renk anarşisi gösteren displastik benler önemlidir. Bir tane varsa melanom riski iki kat, 10 veya daha fazla varsa risk 12 kat artar.
Sosyoekonomik düzey yüksekliği de, bir başka risk faktörüdür.
Bağışıklık sistemi düşük olanlarda risk yüksektir.
Melanomların yarısı benlerden yarısı normal deriden gelişir. Önce deride yatay düzlemde büyür. Bu dönemde sadece deriye sınırlıdır dolayısıyla bu seviyede tanı aldığında tamamiyle tedavi edilebilir. Ancak dikey fazda büyümeye başladıktan sonra metastaz riski artmıştır.
DİKKAT
- Vücudunuzda çok sayıda ben varsa
- Displastik benleriniz varsa
- Doğumsal büyük beniniz varsa
- İleri yaşlarda yüzde kahverengi büyük bir leke geliştiyse
BELİRLİ ARALIKLARLA İZLENMELİSİNİZ.
Beninizde şu değişimler varsa hızla bir dermatolog tarafından muayene edilmelisiniz;
- Asimetri
- Keskin Kenar
- Renk Düzensizliği
- 6 mm üzerinde büyüme
- Kabarıklık
- Kaşıntı
- Ağrı
- Hafif bir tahrişle kanama
DİSPLASTİK BENLER
- Asimetriktir
- 5 mm den büyüktür
- Değişik renkler barındırır (kahverengi, pembe…)
- Kenarları düzensiz ve sınırları belirsizdir.
- Yağda yumurta veya hedef tahtası görüntüsü vardır.
MELANOM;
Kadınlarda daha çok bacak ve yüzde
Erkeklerde daha çok gövdede yerleşir.
BU ALANLAR DAHA DİKKATLE İZLENMELİDİR.
BEN KANSERLERİNDE ERKEN TANI
Benler üzerinden gelişen kanserlerin (melanoma) erken tanısında dermaskopi yaşam kurtarıcı olabilmektedir. Benlerin ve diğer renkli deri tumorlarının ayrımını kolaylaştırmaktadır. Benlerin bazıları melanoma geliştirmeye daha yatkındır. Ben türlerinin belirlenmesini ve ben kanserlerinin erken dönemlerinde tanıyı sağlayan bazı dermaskopik tanı kriterleri bulunmaktadır. Dermoskopik incelemeyle benlerin değişik kadranlarındaki simetrisi, pigment ağı düzeni, pigment noktalanmaları, yuvalanmaları ve çizgilenme özellikleri, şekilsiz elemanların varlığı belirlenerek dermoskopik skor adı verilen bir değerlendirme yapılır. Bir başka deyişle benlerde belirlenen özellikler, ölçülebilir ve karşılaştırılabilir olabilmesi için sayısal değerlere dönüştürülür. Benlerin izleminde bu değerlendirme çok önem taşımaktadır.
YÜKSEK RİSKLİ BİREYLER
Vücudunda çok sayıda beni olanlar, ailesinde ben kanseri olanlar ve çocukluk yada gençlik döneminde güneş yanığı öyküsü olanlarda, melanoma (ben kanseri) gelişim riski yüksek olduğundan, ben haritalarının çıkarılması suretiyle düzenli aralıklarla ve dikkatle dermoskopik izlemlerinin yapılması gerekmektedir.
KAYNAKLAR:
Lachapelle J. – M. Maibach H. Patch Testing and Prick Testing , 2009
M.D. Robins P. M.D. Perez M. Understanding Melanoma What You Need to Know, 2005
Shapiro J. Hair Loss: Principles of Diagnosis and Management of Alopecia. 2002
Johr R. Soyer H.P. Argenziano G. Wellwnhof R.H. Scalvenzi M. Dermoscopy the Essentials. 2004
Micali G. Lacarrubba F. Dermatoscopy in Clinical Practice Beyond Pigmented Lesions. 2010
Lachapelle J. – M. Maibach H. Patch Testing and Prick Testing. 2009
Farage M.A Miller K.W. Maibach H.I Textbook of Aging Skin. 2010
Trüeb R.M Tobin D.J.Againg Hair. 2010
WahlbergJ.E. Elsner P. Kanerva L. Maibach H.I Yama Testi Pozitif Reaksiyonlarının Yönetimi. 2010
Zuberbier T. Grattan C. Maurer M. Urticaria and Angioederma. 2010
Litt J.Z. Litt’s Pocketbook of Drug Eruptions and İnteractions. 2004
Williams H.C. Atopic Dermatitis the Epidemiology, Causes and Prevention of Atopic Eczema. 2000
Tosti A. Dermoscopy of Hair and Scalp Disorders With Clinical and Pathological Correlations. 2007
Colver G. Skin Cancer A Practical Guide to Management. 2002